|
Пайғамбар с.а.в.нинг озод қилган қуллари Савбон ривоят қилган яна бир ҳадисда Пайғамбар с.а.в.:
«اَلْمُخْتَلِعَاتُ هُنَّ الْمُنَافِقَاتِ»
«Мухталиалар мунофиқалардир», деганлар.31 Яъни, эридан эр- хотинлик ҳаётида Аллоҳнинг ҳадларига риоя этолмай қолишга олиб борадиган сабабсиз хулъни, ажралишни талаб қиладиган аёллар. Олдинги ҳадисдаги аёлнинг хулъни, ажралишни талаб қилиши жоизлиги ҳақидаги гап билан, кейинги икки ҳадисдаги бу ишнинг ҳаромлиги ҳақидаги гап мана шу тарзда тушунилади.
Хўш, нима учун эрга ҳам, хотинга ҳам ажралиш мумкин, жоиз, дедик, фарз, демадик. Негаки, Аллоҳ Таоло айтяпти:
فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ
(у ҳолда хотин (эридан ажрашиш учун) эваз қилиб берган нарсада (яъни хотиннинг эваз беришида, эрнинг шу эвазни олишида) улар учун гуноҳ йўқдир). Яъни, аёлнинг маҳрни қайтариб бериши ва эрнинг уни қабул қилиб олиб, хотинини қўйиб юбориши мумкин.
Иккинчи томондан модомики, эр аёлининг ҳуқуқларига риоя қилаётган экан, гарчи аёли унга итоат этмаса-да, у билан яшашни истамаса-да, Аллоҳ унга талоқ қилишни ёки ажралишни фарз қилгани йўқ. Бундай ҳолатда Аллоҳ эрга мана бундай йўл тутишни фарз қилди:
فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ
– „аввало уларга панд-насиҳат қилинглар, сўнг (яъни насиҳатларинг кор қилмаса) уларни ётоқларда тарк қилингиз (улар билан бир жойда ётманг, яқинлашманг), сўнгра (яъни шунда ҳам сизларга бўйсунмасалар) уринглар“. [4:34]
Хўш, нима учун аёлдан ўзи берган нарсадан ортиқчасини олиш дуруст эмас, дедик. Чунки Пайғамбар с.а.в. юқоридаги Ибн Можа ривоят қилган Ибн Аббос ҳадисида маҳрга берган боғинигина олиб, ундан ортиғини олмасликка буюрдилар. Доруқутний чиқарган Абу Зубайрнинг ҳадисида эса мана бундай дейилган: «Пайғамбар с.а.в. Собит ибн Қайснинг хотинига унга сенга берган боғини қайтариб берасанми, дедилар. У, ҳа, ортиқчаси билан бераман, деди. Шунда Пайғамбар с.а.в., ортиқчаси керак эмас (мумкин эмас), дедилар». Мана шулар эрнинг ўзи берган маҳрдан ортиқчасини олиши дуруст эмаслигини кўрсатади.
فَلاَ جُنَاحَ عَلَيْهِمَا فِيمَا افْتَدَتْ بِهِ
(31) Термизий: 1107. Тафсири Табарий: 2/467.
44-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232